Auteur: Marc Wiegman
Deelprotocollen

Handelwijzen en productinformatie

Overledene en lekken uit de mond

Om het lekken uit de mond tegen te gaan bestaan twee technische oplossingen:

  1. Uitzuigen van vocht;
  2. Stoppen van eventuele doorgang van vocht.

Voor het stoppen van vocht dient men in elk geval vooraf zoveel mogelijk vocht te verwijderen.

Wegnemen van vocht:

Stoppen van vocht:

Bij overledenen waarbij het risico op lekkage groot is dient men altijd voorzorgsmaatregelen te treffen om de kleding, linnengoed en kistbekleding te beschermen.

Bescherming kleding, linnengoed en kistbekleding:

Belangrijk

Voor aanvang rouwbezoek dient de professional altijd te controleren of geen lekkage heeft plaatsgevonden!

Bij gebruik van de benoemde producten dient u de bijgeleverde gebruiksaanwijzing door te lezen en benoemde veiligheidsinstructies in acht te nemen!

Wegnemen van vocht

Handmatige afzuiging

Het kan zijn dat bij een overledene vocht / maagdarminhoud via de mond / neus het lichaam verlaat.
Dit verschijnsel ziet men voornamelijk bij overledenen waarbij sprake was van maagdarmstoornissen of overvulling van vocht.

Een andere oorzaak is dat het ontbindingsproces gasstuwing in het maagdarmkanaal veroorzaakt waardoor vocht via de mond / neus het lichaam verlaat.
Bij elke overledene bestaat dan ook de mogelijkheid dat in de periode van opbaring sprake is van lekkage van vocht uit neus / mond.

Als sprake is van lekkage dient men het vocht te verwijderen. Een goede mechanische mogelijkheid om vocht te verwijderen is door middel van afzuiging.

Elektronische afzuiging geniet de voorkeur

Als men geen beschikking heeft over een elektronisch afzuigapparaat kan afzuiging plaatsvinden met behulp van een blaasspuit en een maagsonde (handmatige afzuiging).

Handelwijzen handmatige afzuiging

Voor handmatige afzuiging dient men de beschikking te hebben over een grote spuit (blaasspuit) en een dikke sonde (maagsonde).

Door tegelijk de sonde in te brengen en trekkracht uit te oefenen op de stamper van de spuit is sprake van afzuiging.
Het is van belang dat diep genoeg wordt afgezogen en niet alleen sprake is van afzuiging tot de keelholte. De sonde dient ook de maag te bereiken.

Ook na dit afzuigproces bestaat de mogelijkheid dat na verloop van tijd weer vocht het lichaam via de mond / neus verlaat.
Afzuigen van vocht kan eventueel op een later moment worden herhaald (dan veelal via de neus omdat de mond stevig gesloten blijft door intreding rigor mortis). Om lekkage van vocht te stoppen kan een vochtblokker worden geplaatst. Voor plaatsing van een vochtblokker is advies om eerst aanwezige vocht door middel van uitzuiging weg te nemen.

Bij hergebruik van de spuit en sonde is voor een goede hygiëne van belang dat deze na gebruik goed worden schoongemaakt!

Belangrijk

Niet alleen bij “risico-overledenen”, maar bij elke overledene dient de professional altijd voor aanvang rouwbezoek te controleren of geen vochtverlies via de mond / neus heeft plaatsgevonden.

Advies is om bij “risico-overledenen” beschermende maatregelen te treffen door het plaatsing van een absorberende onderlegger (celstof matje).

Belangrijk

Bij het afzuigen van vocht dient men in elk geval als minimale beschermende maatregel werkhandschoenen te dragen!

Afzuiging elektrisch

Het kan zijn dat bij een overledene vocht / maagdarminhoud via de mond / neus het lichaam verlaat.
Dit verschijnsel ziet men voornamelijk bij overledenen waarbij sprake was van maagdarmstoornissen of overvulling van vocht.

Een andere oorzaak is dat het ontbindingsproces gasstuwing in het maagdarmkanaal veroorzaakt waardoor vocht via de mond / neus het lichaam verlaat.
Bij elke overledene bestaat dan ook de mogelijkheid dat in de periode van opbaring sprake is van lekkage van vocht uit neus / mond.

Als sprake is van lekkage dient men het vocht te verwijderen. Een goede mechanische mogelijkheid om vocht te verwijderen is door middel van afzuiging. Elektronische afzuiging geniet de voorkeur.

Handelwijze

In geval van elektronische afzuiging dient men goed inzicht te hebben in het functioneren van het afzuigsysteem. Advies is dan ook om de handleiding voor aanvang werkzaamheden goed door te nemen.

Na het aanzetten van de afzuiging kan de sonde worden ingebracht waardoor vocht wordt weggenomen.
Het is van belang dat diep genoeg wordt afgezogen en niet alleen sprake is van afzuiging tot de keelholte. De sonde dient ook de maag te bereiken.

Voor het behoud van het afzuigapparaat en voor een goede hygiëne is het van belang dat het elektronische afzuigapparaat na gebruik goed wordt schoongemaakt!

Belangrijk

Niet alleen bij “risico-overledenen”, maar bij elke overledene dient de professional altijd voor aanvang rouwbezoek te controleren of geen vochtverlies via de mond / neus heeft plaatsgevonden.

Advies is om bij “risico-overledenen” beschermende maatregelen te treffen door het plaatsing van een absorberende onderlegger (celstof matje).

Belangrijk

Bij het afzuigen van vocht dient men in elk geval als minimale beschermende maatregel werkhandschoenen te dragen!

Stoppen van vocht

Anatomisch pincet

Een anatomisch pincet is uitermate geschikt om vochtstoppers / vochtblokkers in te brengen.

Advies is om gebruik te maken van een lang pincet (20 cm) waarmee men diep genoeg de plaatsing van een vochtstopper / vochtblokker kan realiseren.

Drimop

Drimop zijn kleine zakjes die in aanraking met vocht opengaan waarbij de inhoud van het zakje zich door contact met vocht omzet in een vochtstoppende substantie.

Bij het inbrengen dient men het Drimop-zakje gesloten te houden.
De Drimop kan met een lange pincet worden ingebracht.

Voordelen

Drimop is compact, makkelijk handelbaar en vormt een substantie waardoor bij plaatsing van voldoende Drimop de afsluiting geheel is.

Nadelen

Drimop dient in geval van lekkage uit de mond zo diep als mogelijk te worden ingebracht. Risico is dat Drimop niet diep genoeg wordt ingebracht waardoor een oppervlakkige afsluiting ontstaat.

Als veel stuwing op de afsluiting komt te staan bestaat de mogelijkheid dat de afsluiting wordt opgeheven waardoor in één keer veel vocht vrijkomt.

Als Drimop niet ver genoeg wordt ingebracht ontstaat geen complete afsluiting en fixatie waardoor lekkage blijft bestaan.

1 zakje Drimop is veelal niet genoeg voor een gehele afsluiting. Meerdere zakjes Drimop zijn veelal noodzaak.

Belangrijk

  • Voor het inbrengen van vochtstoppers / vochtblokkers dient eerst eventuele aanwezige vocht te worden verwijderd;
  • Voor goede plaatsing van vochtstoppers / vochtblokkers is enige anatomische kennis van belang;
  • Om de voordelen en nadelen van het inbrengen van vochtstoppers / vochtblokkers tegen elkaar af te wegen is het van belang dat men kennis heeft van het ontbindingsproces en de mogelijke oorzaken van lekkage van vocht;
  • Na het inbrengen van vochtstoppers / vochtblokkers bestaat altijd de mogelijkheid dat opnieuw lekkage van vocht uit de mond plaatsheeft;
  • Een goede afsluiting met vochtstoppers / vochtblokkers kan gasophoping in het lichaam van de overledene tot gevolg hebben;
  • Bij het plaatsen van vochtstoppers / vochtblokkers dient men in elk geval als minimale beschermende maatregel werkhandschoenen te dragen!

Belangrijk

Niet alleen bij “risico-overledenen”, maar bij elke overledene dient de professional altijd voor aanvang rouwbezoek te controleren of geen vochtverlies via de mond / neus heeft plaatsgevonden.

Advies is om bij “risico-overledenen” beschermende maatregelen te treffen door het plaatsing van een absorberende onderlegger (celstof matje).

Fluffstrippen

Fluffsrtippen zijn lange strippen die uitzetten bij contact met vocht.
Fluffstrippen kunnen als strip worden ingebracht, maar ook voor inbrengen worden opgerold waardoor een compactere en voorspoedigere afsluiting plaatsheeft.
Met gebruik van een lange pincet zijn fluffstrippen goed in te brengen.

Voordelen

Opgerold is een Fluffstrip een handelbaar compact geheel dat met een lange pincet goed kan worden ingebracht.

Nadelen

De keelholte dient met meerdere Fluffstrippen (bijna) geheel te worden afgesloten, pas dan is sprake het stoppen van vochtlekkage.

Fluffstrippen zetten uit door verzadiging van vocht. Als de verzadiging compleet is bestaat de mogelijkheid dat weer lekkage optreedt.

Fluffstrippen vormen na verzadiging niet één geheel. De zwakste schakel kan dus lekkage van vocht betekenen.

Fluffstrippen zijn zeer moeilijk op de juiste plek in de keelholte aan te brengen.

In geval een afsluiting kan worden gerealiseerd is sprake is van een oppervlakkige afsluiting. Als veel stuwing op de afsluiting komt te staan bestaat de mogelijkheid dat de afsluiting wordt opgeheven waardoor in één keer veel vocht vrijkomt.

Belangrijk

  • Voor het inbrengen van vochtstoppers / vochtblokkers dient eerst eventuele aanwezige vocht te worden verwijderd;
  • Voor goede plaatsing van vochtstoppers / vochtblokkers is enige anatomische kennis van belang;
  • Om de voordelen en nadelen van het inbrengen van vochtstoppers / vochtblokkers tegen elkaar af te wegen is het van belang dat men kennis heeft van het ontbindingsproces en de mogelijke oorzaken van lekkage van vocht;
  • Na het inbrengen van vochtstoppers / vochtblokkers bestaat altijd de mogelijkheid dat opnieuw lekkage van vocht uit de mond plaatsheeft;
  • Een goede afsluiting met vochtstoppers / vochtblokkers kan gasophoping in het lichaam van de overledene tot gevolg hebben;
  • Bij het plaatsen van vochtstoppers / vochtblokkers dient men in elk geval als minimale beschermende maatregel werkhandschoenen te dragen!

Belangrijk

Niet alleen bij “risico-overledenen”, maar bij elke overledene dient de professional altijd voor aanvang rouwbezoek te controleren of geen vochtverlies via de mond / neus heeft plaatsgevonden.

Advies is om bij “risico-overledenen” beschermende maatregelen te treffen door het plaatsing van een absorberende onderlegger (celstof matje).

Keeltampons

Een Keeltampon is een compacte tampon die in aanraking met vocht uitzet wat voor afsluiting zorgt.
De Keeltampon moet als geheel worden ingebracht, bij voorkeur met een lange pincet.

Voordelen

De Keeltampon is groot genoeg waardoor een voorspoedige afsluiting plaatsheeft.

De keeltampon is vanwege zijn afmeting goed handelbaar en met een pincet goed in te brengen.

Nadelen

De Keeltampon geeft een zeer oppervlakkige afsluiting.

Als veel stuwing op de afsluiting komt te staan bestaat de mogelijkheid dat de afsluiting wordt opgeheven waardoor in één keer veel vocht vrijkomt.

Belangrijk

  • Voor het inbrengen van vochtstoppers / vochtblokkers dient eerst eventuele aanwezige vocht te worden verwijderd;
  • Voor goede plaatsing van vochtstoppers / vochtblokkers is enige anatomische kennis van belang;
  • Om de voordelen en nadelen van het inbrengen van vochtstoppers / vochtblokkers tegen elkaar af te wegen is het van belang dat men kennis heeft van het ontbindingsproces en de mogelijke oorzaken van lekkage van vocht;
  • Na het inbrengen van vochtstoppers / vochtblokkers bestaat altijd de mogelijkheid dat opnieuw lekkage van vocht uit de mond plaatsheeft;
  • Een goede afsluiting met vochtstoppers / vochtblokkers kan gasophoping in het lichaam van de overledene tot gevolg hebben;
  • Bij het plaatsen van vochtstoppers / vochtblokkers dient men in elk geval als minimale beschermende maatregel werkhandschoenen te dragen!

Belangrijk

Niet alleen bij “risico-overledenen”, maar bij elke overledene dient de professional altijd voor aanvang rouwbezoek te controleren of geen vochtverlies via de mond / neus heeft plaatsgevonden.

Advies is om bij “risico-overledenen” beschermende maatregelen te treffen door het plaatsing van een absorberende onderlegger (celstof matje).

Vochtblokker

De vochtblokker is een tweecomponenten oplossing. Na mengen ontstaat een vochtstoppende substantie. Deze substantie dient men in te brengen door middel van een grote spuit (blaasspuit) en een canule.

Voordelen

Een groot voordeel is dat de afsluiting geen oppervlakkige afsluiting betreft maar een inwendige afsluiting van de slokdarm en het achterste deel van de keelholte. Dit maakt dat de vochtblokker veelal een goede afsluiting geeft.

Nadelen

Voor goed gebruik van de vochtblokker is enige anatomische kennis noodzaak.

Als veel stuwing op de afsluiting komt te staan bestaat de mogelijkheid dat de afsluiting wordt opgeheven waardoor in één keer veel vocht vrijkomt.

Belangrijk

  • Voor het inbrengen van vochtstoppers / vochtblokkers dient eerst eventuele aanwezige vocht te worden verwijderd;
  • Voor goede plaatsing van vochtstoppers / vochtblokkers is enige anatomische kennis van belang;
  • Om de voordelen en nadelen van het inbrengen van vochtstoppers / vochtblokkers tegen elkaar af te wegen is het van belang dat men kennis heeft van het ontbindingsproces en de mogelijke oorzaken van lekkage van vocht;
  • Na het inbrengen van vochtstoppers / vochtblokkers bestaat altijd de mogelijkheid dat opnieuw lekkage van vocht uit de mond plaatsheeft;
  • Een goede afsluiting met vochtstoppers / vochtblokkers kan gasophoping in het lichaam van de overledene tot gevolg hebben;
  • Bij het plaatsen van vochtstoppers / vochtblokkers dient men in elk geval als minimale beschermende maatregel werkhandschoenen te dragen!

Belangrijk

Niet alleen bij “risico-overledenen”, maar bij elke overledene dient de professional altijd voor aanvang rouwbezoek te controleren of geen vochtverlies via de mond / neus heeft plaatsgevonden.

Advies is om bij “risico-overledenen” beschermende maatregelen te treffen door het plaatsing van een absorberende onderlegger (celstof matje).

Vette watten

Een zeer goede manier om een complete afsluiting te realiseren is door het aanbrengen van grote hoeveelheden compacte vette watten.
Met een lange pincet kan de vette watten worden aangebracht.

Voordelen

In geval van acute doorstroming van vocht is meteen duidelijk of de afsluiting door vette watten compleet is.

Vette watten is een zeer goedkope oplossing.

Nadelen

Preventief inbrengen van vette watten om lekkage te voorkomen werkt veelal niet. Bij preventief inbrengen is niet te zien of sprake is van een complete afsluiting.

Inbrengen van vette watten geeft een zeer oppervlakkige afsluiting.
Als veel stuwing op de afsluiting komt te staan bestaat de mogelijkheid dat de afsluiting wordt opgeheven waardoor in één keer veel vocht vrijkomt.

Belangrijk

  • Voor het inbrengen van vochtstoppers / vochtblokkers dient eerst eventuele aanwezige vocht te worden verwijderd;
  • Voor goede plaatsing van vochtstoppers / vochtblokkers is enige anatomische kennis van belang;
  • Om de voordelen en nadelen van het inbrengen van vochtstoppers / vochtblokkers tegen elkaar af te wegen is het van belang dat men kennis heeft van het ontbindingsproces en de mogelijke oorzaken van lekkage van vocht;
  • Na het inbrengen van vochtstoppers / vochtblokkers bestaat altijd de mogelijkheid dat opnieuw lekkage van vocht uit de mond plaatsheeft;
  • Een goede afsluiting met vochtstoppers / vochtblokkers kan gasophoping in het lichaam van de overledene tot gevolg hebben;
  • Bij het plaatsen van vochtstoppers / vochtblokkers dient men in elk geval als minimale beschermende maatregel werkhandschoenen te dragen!

Belangrijk

Niet alleen bij “risico-overledenen”, maar bij elke overledene dient de professional altijd voor aanvang rouwbezoek te controleren of geen vochtverlies via de mond / neus heeft plaatsgevonden.

Advies is om bij “risico-overledenen” beschermende maatregelen te treffen door het plaatsing van een absorberende onderlegger (celstof matje).

Zwelvezel

Zwelvezel is een stof die in aanraking met vocht wordt omgezet in een geleiachtige substantie.
De Zwelvezel kan compact geklemd tussen een lange pincet worden ingebracht.

Voordeel

Bij goed inbrengen van voldoende Zwelvezel ontstaat een complete afsluiting.

Nadelen

Zwelvezel kan het makkelijkst worden ingebracht als geen sprake is van vochtlekkage.

Men weet nooit zeker of voldoende Zwelvezel is ingebracht om de afsluiting compleet te maken.

Inbrengen van Zwelvezel geeft een zeer oppervlakkige afsluiting.
Als veel stuwing op de afsluiting komt te staan bestaat de mogelijkheid dat de afsluiting wordt opgeheven waardoor in één keer veel vocht vrijkomt.

Belangrijk

  • Voor het inbrengen van vochtstoppers / vochtblokkers dient eerst eventuele aanwezige vocht te worden verwijderd;
  • Voor goede plaatsing van vochtstoppers / vochtblokkers is enige anatomische kennis van belang;
  • Om de voordelen en nadelen van het inbrengen van vochtstoppers / vochtblokkers tegen elkaar af te wegen is het van belang dat men kennis heeft van het ontbindingsproces en de mogelijke oorzaken van lekkage van vocht;
  • Na het inbrengen van vochtstoppers / vochtblokkers bestaat altijd de mogelijkheid dat opnieuw lekkage van vocht uit de mond plaatsheeft;
  • Een goede afsluiting met vochtstoppers / vochtblokkers kan gasophoping in het lichaam van de overledene tot gevolg hebben;
  • Bij het plaatsen van vochtstoppers / vochtblokkers dient men in elk geval als minimale beschermende maatregel werkhandschoenen te dragen!

Belangrijk

Niet alleen bij “risico-overledenen”, maar bij elke overledene dient de professional altijd voor aanvang rouwbezoek te controleren of geen vochtverlies via de mond / neus heeft plaatsgevonden.

Advies is om bij “risico-overledenen” beschermende maatregelen te treffen door het plaatsing van een absorberende onderlegger (celstof matje).

Bescherming kleding, linnengoed en kistbekleding

Celstofmatje (onderlegger)

Onderleggers hebben in de overledenenzorg één (potentieel) doel, namelijk het opvangen van lekkage.

Onderleggers kunnen op, om en rond een risicogebied worden geplaatst zodat lekkage op kleding, linnengoed en in de kist wordt voorkomen.

Belangrijk

In geval onderleggers ter preventie tegen lekkage onder een bij opbaring zichtbaar gebied worden geplaatst is het van groot belang dat voor het tonen van de overledene aan bezoekers eerst wordt gekeken of geen lekkage heeft plaatsgevonden!


Protocol overledenenzorg / afleggen / laatste zorg overledene

  1. Inleiding
  1. Veiligheid medewerker(s) bij overledenenzorg
  1. Het doel van de laatste zorg
  1. Mogelijkheden en beperkingen bij overledenenzorg
  1. De uitvaartondernemer
  1. Cultuur en religie bij verzorging overledene
  1. Wanneer mag worden begonnen met de laatste zorg?
  1. Handelingen tussen moment van overlijden en laatste zorg
  1. De nabestaanden (de opdrachtgever) - overledenenzorg / uitvaartzorg
  1. Nabestaanden helpen mee met de laatste zorg
  1. Hygiëne tijdens overledenenzorg
  1. Koelen ter conservering overledene
  1. Wat is nodig bij de laatste zorg?
  1. Advies omtrent laatste zorg overledene
  1. Ontkleden overledene
  1. Wassen overledene
  1. Aandoen van incontinentiemateriaal bij een overledene
  1. Scheren overledene
  1. Neusverzorging overledene
  1. Mondzorg bij een overledene
  1. Overledene en gebitsprothese
  1. Haarverzorging overledene
  1. Nagelverzorging overledene
  1. Wondverzorging en restauratie overledene
  1. Het aankleden van een overledene
  1. Overledene en panty’s, nylon kousen en schoenen
  1. Verzorging lippen overledene
  1. Make-up overledene
  1. Sieraden overledene
  1. Overledene en camoufleren van huidverkleuringen, huidoneffenheden en huiddefecten
  1. Laatste handelingen en opbaren overledene
  1. Sluiten mond overledene
  1. Overledene en lekken uit de mond
    • Handelwijzen en productinformatie
  1. Sluiten ogen overledene
  1. Geurvorming overledene
  1. Identificatie overledene
  1. Thanatopraxie / balsemen (embalming)
  1. Overledene en drains, katheters, infuus, ap stoma, up stoma, tracheastoma en maagsonde
  1. Overledene en medische toepassing met batterij (oa. pacemaker)
  1. Obductie / sectie / inwendige lijkschouw
  1. Overledenenzorg bij donatie
  1. Ter beschikking stelling van de wetenschap
  1. De Hersenbank
  1. Overdracht van kleding van de overledene aan de nabestaanden
  1. Belangrijke wetenswaardigheden voor nabestaanden
  1. Overdracht tussen de verschillende disciplines

© Copyright 2005 - Wiegman Communications www.uitvaart-adresgids.nl / www.overledenenzorgpro.nl