Cauterpen

Met de cauterpen hebt u de mogelijkheid om lekkage van voornamelijk bloedinkjes te stoppen.

De plaats waar bloed het bloedvat verlaat kan met de cauterpen worden dichtgeschroeid.
Dit is alleen mogelijk bij zichtbare bloedingen die met de cauterpen zijn te bereiken.

Incisiepoeder

Na aanbrengen van incisiepoeder droogt als het ware de wond in.
Bloedinkjes en lekkage van wondvocht worden hierdoor gestopt.

Dikke bleek

Door een chemische reactie schroeit als het ware de wond dicht waardoor bloedinkjes en lekkage van wondvocht worden gestopt.

Na inwrijven en inwerken van dikke bleek dient het overtollige dikke bleek voorzichtig te worden weggespoeld om doorwerking te voorkomen.

Wetenswaardigheid...

Op dikke bleek zit een houdbaarheidsdatum. Hier dient rekening mee te worden gehouden!

Formaline

Net zoals met dikke bleek kan lekkage van bloed en wondvocht worden gestopt met formaline.

Omdat het werken met formaline een gevaar voor de gezondheid oplevert (kankerverwekkend) wordt het werken met formaline in de overledenenzorg sterk afgeraden!

Pleister

Kleine locale verwondingen die tijdens de opbaring zichtbaar zijn kunnen eventueel worden afgeplakt met een pleister.

Voor het aanbrengen van een pleister dient wel eventuele lekkage van bloed of wondvocht te worden gestopt.

Een pleister wordt in principe alleen aangebracht om een kleine verwonding te verbergen.
Uiteraard geniet camouflage van zichtbare verwondingen de voorkeur!

Watten

Vette watten

Vette watten kan als onderdeel worden gebruikt van een drukkend verband.

Een drukkend verband zorgt ervoor dat geen lekkage van bloed of wondvocht plaatsheeft.
Advies is wel om voor het aanbrengen van een drukkend verband bloeding / lekkage te stoppen!

Een drukkend verband is meestal een combinatie van vette watten en een zwachtel die stevig om de verwonding wordt aangebracht.

Witte watten

Voor een drukkend verband dient nooit gebruik te worden gemaakt van witte watten omdat deze, in tegenstelling tot vette watten, vocht absorbeert en vervolgens in volume afneemt.

Verband / zwachtel

Een verband / zwachtel kan worden gebruikt om een absorberende of drukkende verband op de plaats te houden.

Naast onderdeel van een drukkend of absorberend verband kan een verband / zwachtel ook worden aangebracht om een verwonding te camoufleren. Restauratie van een verwonding geniet echter de voorkeur!

Gaasjes

Kleine verwondingen kunnen drukkend worden afgeplakt met een gaasje.
Om dit te realiseren dient een gaasje (10 x 10) twee keer te worden dubbel gevouwen.
Deze kan op de verwonding worden geplaatst, waarna over het gaasje stevig een stuk fixatietape kan worden aangebracht.

Deze toepassing is voornamelijk geschikt voor kleine niet tijdens de opbaring zichtbare verwondingen, of om een infuusinsteekplaats te sluiten.

Absorberend verband

Een absorberende verband dient uit voorzorg te worden aangelegd op verwondingen op plaatsen die tijdens de opbaring niet zichtbaar zijn.
Uit voorzorg, omdat men alvorens het aanbrengen van een absorberend verband eerst eventuele lekkage van bloed en wondvocht dient te stoppen.

Alvorens een absorberend verband aan te leggen is het verstandig om eerst een drukkend verband te plaatsen!

Absorptiemat (onderlegger / celstof mat)

Een absorptiemat dient als beveiliging te worden geplaatst om eventuele lekkage van bloed en wondvocht op te vangen.

Alvorens het plaatsen van een absorptiemat dient men eerst lekkage van wondvocht / bloed te stoppen!

Tape

In de meeste gevallen wordt tape gebruikt als fixatiemogelijkheid voor gaasjes, verbanden, absorberende verbanden en drukkende verbanden.
In al deze gevallen is het van belang dat de fixatietape stevig wordt aangebracht en dat voldoende wordt aangebracht om de fixatie in stand te houden.

Camouflerende tape

Naast een fixerende werking hebben sommige tapesoorten ook een camouflerende functie.
De camouflerende tape is vervaardigd in huidskleur waardoor de aanwezigheid van deze fixatiemateriaal niet (snel) opvalt.

Een camouflerende tape kan eventueel ter camouflage worden aangebracht op een niet lekkende verwonding. Dit dan zonder drukkend- of absorptiemateriaal.

Reguliere make-up

Voor het camoufleren van verwondingen op plaatsen die tijdens de opbaring zichtbaar zijn kan in sommige gevallen reguliere make-up volstaan.

Een paar wetenswaardigheden zijn zeer belangrijk...

Hypostase

Na overlijden zakt het bloed uit het gelaat van de overledene (hypostase = zakken van vocht / bloed naar laagste punt). Dit proces duurt tussen de 6 tot 12 uur. Mooi aangebrachte make-up kan na hypostase niet meer mooi zijn. De mogelijkheid bestaat dat de aangebrachte make-up erg aftekent op het bleke gelaat.

Advies is dan ook om make-up aan te brengen na voltooiing van de hypostase.

Uitlopen make-up

Gemiddeld verliest een overledene 1 liter vocht per dag, voornamelijk door verdamping.
Daarbij bestaat ook de mogelijkheid dat condensvorming optreedt (in geval koeling als conserveringstechniek wordt gebruikt).
Al dit vocht kan aangebrachte make-up doen uitlopen.

Van belang is:

• Dat bij voorkeur een geschikte make-up wordt gebruikt (bijvoorbeeld waterproof make-up).
• Dat voor aanvang rouwbezoek wordt gekeken of geen sprake is van het uitlopen van de make-up.

In Nederland zijn visagisten die zich hebben gespecialiseerd in visagie van overledenen.

Professionele make-up (bij voorkeur waterbestendig)

Voor overledenenzorg bestaan complete professionele visagie-koffers.

Voor het camoufleren van verwondingen kan professionele make-up meestal goed volstaan.

Een paar wetenswaardigheden zijn zeer belangrijk...

Hypostase

Na overlijden zakt het bloed uit het gelaat van de overledene (hypostase = zakken van vocht / bloed naar laagste punt). Dit proces duurt tussen de 6 tot 12 uur. Mooi aangebrachte make-up kan na hypostase niet meer mooi zijn. De mogelijkheid bestaat dat de aangebrachte make-up erg aftekent op het bleke gelaat.

Advies is dan ook om make-up aan te brengen na voltooiing van de hypostase.

Uitlopen make-up

Gemiddeld verliest een overledene 1 liter vocht per dag, voornamelijk door verdamping.
Daarbij bestaat ook de mogelijkheid dat condensvorming optreedt (in geval koeling als conserveringstechniek wordt gebruikt).
Al dit vocht kan aangebrachte make-up doen uitlopen.

Van belang is:

• Dat bij voorkeur een geschikte make-up wordt gebruikt (bijvoorbeeld waterproof make-up).
• Dat voor aanvang rouwbezoek wordt gekeken of geen sprake is van het uitlopen van de make-up.

In Nederland zijn visagisten die zich hebben gespecialiseerd in visagie van overledenen.

Schmink

Schmink is over het algemeen dikker dan make-up en is daardoor beter in staat om bij goede toepassing huidverkleuringen, huidoneffenheden en huiddefecten te verbergen.
Schmink is daarom bij uitstek geschikt in geval van restauratie van traumaslachtoffers.

Een paar wetenswaardigheden zijn zeer belangrijk...

Hypostase

Na overlijden zakt het bloed uit het gelaat van de overledene (hypostase = zakken van vocht / bloed naar laagste punt). Dit proces duurt tussen de 6 tot 12 uur. Mooi aangebrachte schmink kan na hypostase niet meer mooi zijn. De mogelijkheid bestaat dat de aangebrachte schmink erg aftekent op het bleke gelaat.

Advies is om hier rekening mee te houden.

Uitlopen schmink

Gemiddeld verliest een overledene 1 liter vocht per dag, voornamelijk door verdamping.
Daarbij bestaat ook de mogelijkheid dat condensvorming optreedt (in geval koeling als conserveringstechniek wordt gebruikt).
Al dit vocht kan aangebrachte schmink doen uitlopen.

Van belang is:

• Dat bij voorkeur een geschikte schmink wordt gebruikt (bijvoorbeeld waterproof schmink).
• Dat voor aanvang rouwbezoek wordt gekeken of geen sprake is van het uitlopen van de schmink.

Airbrush visagie

Een techniek om mooi en egaal make-up aan te brengen is door middel van airbrush visagie.
Met behulp van een luchtstroom worden make-up-deeltjes aangebracht.
Om airbrush visagie toe te passen dient men de beschikking te hebben over airbrush apparatuur en airbrush make-up.

Airbrush visagie kan op elke overledene worden toegepast op elk moment in de periode na overlijden tot aan de uitvaart.

Een groot voordeel van de toepassing van airbrush-visagie is, dat de visagist niet met zijn / haar handen de werkzaamheden verricht. Er bestaat dan ook geen gevaar dat tijdens de visagie schade aan aangebrachte make-up ontstaat door toedoen van de handen tijdens het aanbrengen van de make-up.

Er zijn situaties dat airbrush visagie bij uitstek geschikt is:

• In geval van restauratie van een traumaslachtoffer.
  Huiddefecten kunnen goed worden gecamoufleerd, waarbij met de handen geen contact wordt gemaakt met de overledene om de make-up aan te brengen. Hierdoor worden beschadigingen aan de veelal fragiele restauratie voorkomen.

• Voor het camoufleren van huidverkleuringen, huidoneffenheden en huiddefecten is airbrush visagie een zeer geschikte toepassing.

Voor het uitvoeren van airbrush visagie is specialistische opleiding noodzaak.
In Nederland zijn airbrus visagisten die zich hebben gespecialiseerd in de toepassing van airbrush visagie op overledenen.

Uitlopen make-up

Gemiddeld verliest een overledene 1 liter vocht per dag, voornamelijk door verdamping.
Daarbij bestaat ook de mogelijkheid dat condensvorming optreedt (in geval koeling als conserveringstechniek wordt gebruikt).
Al dit vocht kan aangebrachte make-up doen uitlopen.

Van belang is:

• Dat bij voorkeur een geschikte airbrush make-up wordt gebruikt.
• Dat voor aanvang rouwbezoek wordt gekeken of geen sprake is van het uitlopen van de make-up.
Naar top
Naar deelprotocol: Wondverzorging en restauratie
Naar deelprotocollen

Spalk

In geval van een (gecompliceerde) breuk aan de armen of benen bestaat het gevaar dat bij het vastpakken en / of het draaien van de overledene breukdelen onverwacht bewegen. Hierdoor is sprake van een groot gevaar voor prik- en snijaccidenten tijdens de overledenenzorg.
Belangrijk is dat voor aanvang restauratie eerst dergelijk gevaar wordt weggenomen.

Het wegnemen van dergelijk gevaar realiseert men door het fixeren van de breuk.
Als men ervoor kan zorgen dat het deel onder de breuk en het deel boven de breuk niet meer onafhankelijk van elkaar kunnen bewegen, is sprake van fixatie van de breuk.

Spalk

Een spalk is een stevig voorwerp dat bij goede plaatsing ervoor kan zorgen dat breukdelen niet onafhankelijk van elkaar kunnen bewegen en daardoor dus op de plaats blijven. Een spalk dient stevig en ruim langs de breuk en een groot deel boven en onder de breuk geplaatst te worden.

Laken

Om de spalk te fixeren kan een laken stevig om de spalk en het aangedane ledemaat worden gewikkeld.
Daarnaast is er nog de mogelijkheid om de gehele fixatie met afgescheurde lakenstroken te fixeren.

Tape

Eventueel kan de fixatie nog stabieler worden gemaakt door het inwikkelen met tape.
Ook kan met tape het laken worden afgeplakt zodat deze op de plaats blijft zitten!

Verband

Ook met verband is het mogelijk om de fixatie van de spalk te realiseren.
Het verband dient stevig om de gehele toepassing te worden gewikkeld waardoor een stevig onbewegelijk geheel ontstaat.

Laken (katoen)

Een katoenen laken kan worden gebruikt om een spalk te fixeren.
Ook kan eventueel een katoenen laken (zonder spalk) worden gebruikt als fixatie van een breuk.

Als voorbeeld

• Een breuk in de arm kan worden gefixeerd door de arm stevig te omwikkelen met een lakendeel. Bij goede toepassing kunnen de breukdelen niet meer los van elkaar bewegen waardoor het gevaar voor prik- en snijaccidenten is geminimaliseerd.

• Een spalk is niet altijd nodig om een beenbreuk te fixeren.
  Door de benen van de overledene naast elkaar te plaatsen en samen stevig in te wikkelen met een laken is ook sprake van fixatie van de breuk. Bij goede toepassing kunnen de breukdelen dan niet meer onafhankelijk van elkaar bewegen.

Verband

Met het plaatsen van alleen een verband is het veelal niet mogelijk om een breuk te fixeren.
Wel kan een verband goed worden gebruikt om aangebrachte breuk-fixatiemateriaal stevig op de plaats te houden.

Tape

In geval van fixatie van botbreuken is tape zeer geschikt om het fixatiemateriaal op de plaats te houden mits de tape in voldoende mate en stevig is aangebracht!

Obductienaald en draad

Een obductienaald en draad is voor vele toepassingen geschikt.

Vele soorten verwondingen kunnen met dit stevige draad worden gesloten zoals obductiewonden, traumawonden en verwondingen ontstaan door verwijdering van een pacemaker, inwendige insulinepomp of neurostimulator.

Zeker voor restauratieve doeleinden zijn een obductienaald en draad producten die altijd van pas komen.

Laat hechtnaalden nooit los in een overledenenzorgkoffer slingeren (besmette omgeving!). Dit geeft een groot risico tot prikaccidenten!

Chirurgisch hechtdraad

In geval van restauratie is van groot belang dat hechtingen niet of minimaal zichtbaar zijn.
Door toepassing van de verschillende hechttechnieken kan dit worden gerealiseerd.

Waar met dik obductiedraad wonden goed en vochtdicht zijn te sluiten heeft obductiedraad als nadeel dat in zichtbare toepassingen obductiedraad na een restauratie goed zichtbaar blijft.

Voor oppervlakkige restauratieve hechtingen is in plaats van dik obductiedraad chirurgische hechtdraad zeer geschikt.
Kenmerk van chirurgisch hechtdraad is dat dit draad zeer sterk is.

Omdat met een zeer kleine hechtnaald wordt gewerkt is het van belang om te waken voor prikaccidenten.
Een goed hulpmiddel om een prikaccident bij het werken met chirurgisch hechtdraad te voorkomen is door gebruik te maken van een naaldvoerder.

Werp een gebruikte naald meteen na het afknippen in de daarvoor bestemde naaldencontainer. Dit voorkomt prikaccidenten!

Wondlijm

Wondlijm is een snelwerkende lijm (plakt binnen een paar seconden).

Met wondlijm zijn wonden waarbij geen spanning op de wond staat goed te sluiten.
Eventueel kan voorzichtig door middel van visagie een zichtbare gelijmde verwonding worden gecamoufleerd.

In geval spanning op een gelijmde wond staat bestaat de mogelijkheid dat de wond niet / slecht sluit of dat de wond op een later moment alsnog opengaat. In dit geval kunnen hechttechnieken, voor het sluiten van de wond met lijm, de spanning op de wond doen verminderen.

Wondlijm dient op een droog oppervlak te worden aangebracht.

De wondlijm is alleen geschikt voor gebruik bij overledenen!

Wetenswaardigheid

Wondlijm in de overledenenzorg betreft een snelwerkende lijm voor leer op leer.

Restauratie wax (Was)

Om tijdens een restauratie ontbrekende delen op te vullen bestaat restauratieve was (wax).
Door restauratiewas te verhitten (met bijvoorbeeld een fohn) ontstaat een handelbaar en kneedbaar product.

Restauratieve was heeft een paar nadelen:

• Zo vormt de wax na aanbrengen een compact geheel dat kan gaan afsteken tegen de omliggende, onder invloed van het ontbindingsproces uitdrogende, weefsels.
• Het aanbrengen van make-up op restauratieve was kan een zeer moeizame handeling zijn.

Chirurgische schaar

Voor het knippen in organisch weefsel zoals huid en het doorknippen van hechtdraad is een chirurgische schaar zeer geschikt.

Gebruik van een ander soort schaar werkt meestal niet goed en is soms funest voor het snijblad van de schaar.

Het gebruik van en chirurgische schaar voor andere doeleinden is bijna altijd funest voor het snijblad van de chirurgische schaar. Knip dus niet met een chirurgische schaar de draden van een pacemaker door!

Naaldvoerder

Een naaldvoerder is een zeer geschikt hulpmiddel bij het werken met chirurgisch hechtdraad.

De kleine hechtnaald is door middel van de naaldvoerder goed te hanteren. Een gladde hechtnaald ontglipt uit de vingers als men geen gebruik maakt van een naaldvoerder.
Het gebruik van een naaldvoerder voorkomt bij goed gebruik prikaccidenten!

Werp een gebruikte naald meteen na het afknippen in de daarvoor bestemde naaldencontainer. Dit voorkomt prikaccidenten!

Anatomisch pincet

Een anatomisch pincet is bij overledenenzorg geschikt voor vele doeleinden.
Advies is om gebruik te maken van een lang pincet (20 cm) waar alle voorkomende handelingen mee mogelijk zijn.

Waneer kan een anatomisch pincet zoal worden gebruikt...:

• In geval van restauraties (werken met chirurgisch hechtdraad).
• Om vochtstoppers / vochtblokkers in holten te plaatsen.
• Bij het verwijderen van pacemakers.
• Met een plukje witte watten op het pincet om bijvoorbeeld de neus schoon te maken.
• Bij het technisch sluiten van de mond.

Bij sommige werkzaamheden zoals hechten met chirurgisch hechtdraad en werkzaamheden waarbij sprake is van botfragmenten kan bij goed gebruik een chirurgisch pincet prikaccidenten helpen voorkomen.

Maliënkolder handschoenen

Als wordt gewerkt met scherpe voorwerpen of in geval gevaar bestaat voor de aanwezigheid van gebroken botten of botfragmenten is het advies om maliënkolder handschoenen te dragen.

Het gebruik van maliënkolder handschoenen kan snijaccidenten voorkomen en kan mogelijk prikaccidenten helpen tegengaan.

Een maliënkolder handschoen is vervaardigd van een materiaal dat geschikt is als bescherming tegen scherpe voorwerpen die snijwonden veroorzaken.

De meeste maliënkolder handschoenen bieden echter geen (volledige) bescherming tegen prikaccidenten.
Omdat prikaccidenten vaak ontstaan door het schampen van een naald kan een maliënkolder mogelijk toch enige bescherming bieden.
Een maliënkolder handschoen ter preventie van prikaccidenten is beter dan geen maatregel tegen prikaccidenten.

Van belang voor goed gebruik van de maliënkolder handschoen is dat vooraf de handleiding wordt doorgenomen. Er zijn vele maliënkolder handschoenen en de veiligheid wisselt.

Maliënkolder handschoenen laten vocht door. Tijdens het dragen van een maliënkolder handschoen dient men onder de maliënkolder handschoen een handschoen van latex, nitril of polyvinyl te dragen.

Een maliënkolder handschoen is slechts een hulpmiddel om snijaccidenten te voorkomen.
Voorzichtig werken, met beleid werken en doordacht werken is van belang!