Auteur: Marc Wiegman
Deelprotocollen

Handelwijzen en productinformatie

Drain, katheter, infuus, ap stoma, up stoma (suprapubische katheter), tracheastoma en maagsonde

In sommige gevallen is het verstandig om nieuwe zorgproducten zoals bijvoorbeeld een ap-zakje aan te brengen. Deze zorgproducten zijn veelal tijdens de overledenenzorg aanwezig of bevinden zich op de zorgafdeling van de zorginstelling.
De meeste toepassingen betreft echter het verwijderen van medische toepassingen, het afbinden van medische toepassingen en bescherming bieden tegen de mogelijkheid tot lekkage.

De beschreven handleidingen en producten zijn onderverdeeld in:

Het losmaken en verwijderen van medische toepassingen

Het dichten van medische toepassingen en het sluiten van wonden na verwijdering van medicinale toepassingen

Het plaatsen van absorberend materiaal om eventuele lekkage op te vangen

Bij gebruik van de benoemde producten dient u de bijgeleverde gebruiksaanwijzing door te lezen en benoemde veiligheidsinstructies in acht te nemen!

Het losmaken en verwijderen van medische toepassingen

Schaar

Een schaar (bijvoorbeeld een chirurgische schaar) kan bij het verwijderen van de in dit onderwerp benoemde medische toepassingen voor twee doeleinden worden gebruikt.

  • Met een schaar kunnen bevestigingshechtingen worden doorgenomen.
  • Met een schaar kan de medicinale toepassing (veelal een plastic slang) worden doorgeknipt.
Voor het doorknippen van bevestigingshechtingen kan samen met de schaar ook een pincet worden gebruikt.
Met het pincet kan de hechting worden vastgepakt, waardoor de hechting makkelijker is door te knippen en kan de hechting na het doorknippen meteen met de pincet worden uitgenomen.
Ook helpt het gebruik van een pincet prikaccidenten te voorkomen.

Pincet

Voor het doorknippen van bevestigingshechtingen kan samen met een schaar een pincet worden gebruikt.

Met het pincet kan de hechting worden vastgepakt waardoor de hechting makkelijker is door te knippen en kan de hechting na het doorknippen meteen met de pincet worden uitgenomen.
Ook helpt het gebruik van een pincet prikaccidenten te voorkomen.

Scalpel

Een scalpel kan samen met een pincet worden gebruikt om een hechting uit te nemen.
Als de bevestigingshechting iets met de pincet wordt opgetild ontstaat een kleine ruimte waar de hechting met de scalpel kan worden doorgenomen.
In dit geval dient men met de scalpel van het lichaam van de overledene af te snijden om het toebrengen van huiddefecten te voorkomen.

De voorkeur om een hechting door te nemen gaat echter uit naar het doorknippen met een schaar!

Belangrijk

  • Bij het werken met een scalpel dient men adequate beschermende maatregelen te treffen.
  • Om prik- en snijaccidenten te voorkomen dient een gebruikte scalpel na gebruik direct in de naaldencontainer te worden gedeponeerd.
    Verwijder een scalpel indien mogelijk niet met de handen van een scalpelhouder, maar maak indien aanwezig gebruik van de daarvoor bestemde groeven aan de bovenzijde van de naaldencontainer!
  • Laat een scalpel nooit los in een overledenenzorgkoffer slingeren (besmette omgeving!). Dit geeft een groot gevaar voor het risico tot prik- en snijaccidentenen!

Absorberend matje (celstof matje)

Nadat de medicinale toepassing uit het lichaam van de overledene is verwijderd dient deze op een veilige en hygiënische manier afgevoerd te worden.

Het opvangen van de medicinale toepassing kan in een absorberend matje, die vervolgens dicht kan worden gevouwen.
Dit geheel kan in een vuilnisbak worden gedeponeerd.

Ook voorkomt deze manier van afvoeren van de medicinale toepassing dat de omgeving waar de overledene ligt en de route naar de vuilnisbak worden bevuilt door eventuele lekkage.

Afvalemmer

Een Afvalemmer dient niet alleen als afvoer van (besmet) afval, maar is er ook voor om persoonlijke hygiëne en omgevingshygiëne te bevorderen.

Een goede afvalemmer moet met een pedaal worden geopend zodat geen medewerkers worden besmet die zonder handschoenen afval in de vuilnisemmer willen deponeren.

Het dichten van medische toepassingen en het sluiten van wonden na verwijdering van medicinale toepassingen

Drukkend verband

Om een goede afsluiting van een ader / slagader / wond na het verwijderen van een infuus / drainagesysteem te realiseren kan een drukkend verband worden aangelegd.

Een drukkend verband bestaat uit een locale ophoping van gaasjes of vette watten dat stevig op de plaats wordt gehouden door tape of een zwachtel.
De druk die op de huid / verwonding en omliggende weefsel ontstaat zorgt ervoor dat de opening wordt dichtgedrukt waardoor geen toevoer van bloed / vocht plaatsheeft.

Gaas zorgt voor een absorberende werking. Eventuele lekkage wordt in de eerste instantie opgevangen door de aanwezige gaasjes.
Vette watten neemt geen bloed / vocht op.

In geval van een goed aangelegde drukkend verband is de afsluiting compleet.
Verstandig is wel, om bij een dergelijke afsluiting alsnog een absorptiemat ter bescherming te plaatsen!

Wetenswaardigheid
Na overlijden heeft geen stolling van bloed meer plaats doordat het lichaam geen stollingsfactoren meer aanmaakt.
Na lange tijd stopt eventuele bloeding van hooggelegen wondingangen doordat bloed / vocht naar het laagste punt zakt (hypostase).
Als een infuusingang / drainageopening laaggelegen is (in het gebied van vochtophoping) zal lekkage blijven bestaan. In dit geval is het van belang om de wondingang goed af te sluiten!

Aansteker

Een manier om mogelijke lekkage van drainage of een dikke halskatheter tegen te gaan is om deze door te nemen met een schaar en vervolgens het uiteinde dicht te schroeien.
Na deze toepassing kan de dichtgeschroeide slang eventueel in het lichaam van de overledene worden geschoven, waarna de insteekplaats vervolgens kan worden gecamoufleerd.

Het dichtschroeien van de slang is het makkelijkst te realiseren met een aansteker.

Na gebruik van de aansteker voor deze toepassing dient de aansteker te worden beschouwd als besmet! Het beste zou zijn als deze vervolgens standaard in de verzorgingskoffer aanwezig is voor dit doeleinde.

Wetenswaardigheid
Na overlijden heeft geen stolling van bloed meer plaats doordat het lichaam geen stollingsfactoren meer aanmaakt.
Na lange tijd stopt eventuele bloeding van hooggelegen wondingangen doordat bloed / vocht naar het laagste punt zakt (hypostase).
Als een infuusingang / drainageopening laaggelegen is (in het gebied van vochtophoping) zal lekkage blijven bestaan. In dit geval is het van belang om de wondingang goed af te sluiten!

Afsluitdopje

Voor sommige medicinale toepassingen bestaan afsluitdopjes. Deze zijn veelal aanwezig op de afdeling van de zorgafdeling, in geval overlijden in een zorginstelling plaatsheeft!

De afsluiting met een dergelijk afsluitdopje is in sommige gevallen fragiel. Hier dient u dan ook rekening mee te houden!

Verstandig is om bij een dergelijke afsluiting alsnog een absorptiemat ter bescherming te plaatsen!

Wetenswaardigheid
Na overlijden heeft geen stolling van bloed meer plaats doordat het lichaam geen stollingsfactoren meer aanmaakt.
Na lange tijd stopt eventuele bloeding van hooggelegen wondingangen doordat bloed / vocht naar het laagste punt zakt (hypostase).
Als een infuusingang / drainageopening laaggelegen is (in het gebied van vochtophoping) zal lekkage blijven bestaan. In dit geval is het van belang om de wondingang goed af te sluiten!

Hechtdraad (obductiedraad)

Hechtdraad kan op twee manieren worden gebruikt.

  • Om een medicinale slang af te binden zodat geen lekkage plaatsheeft.
  • Om een hechting om de ader / slagader te plaatsen zodat deze kan worden door de hechting kan worden afgesloten.

Afbinden medicinale slang
Door een knik in de slang te maken ontstaat een afsluiting.
Door vervolgens één of meerdere hechtingen strak om de slang te bevestigen wordt de afsluiting gefixeerd.

Afsluiting ader / slagader door plaatsen hechting
In geval de medicinale toepassing in een dikke ader of slagader zit, kan deze worden gesloten door deze dicht te binden met een hechting.

Getracht moet worden om door de huid om de ader / slagader heen te hechten. Hierna kan door stevig sluiten van de hechting afsluiting van de ader / slagader tot stand komen.

Deze handelwijze geeft twee risico’s:

  • Door het hechten ontstaan hechtwonden die op zich ook weer voor wondlekkage kunnen zorgen.
  • Men dient goed op de hoogte te zijn van de anatomie, omdat bij verkeerd handelen het vat kan beschadigen waardoor vervolgens nog meer lekkage kan ontstaan!

Verstandig is, om bij dergelijke afsluiting altijd alsnog een absorptiemat ter bescherming te plaatsen!

Wetenswaardigheid
Na overlijden heeft geen stolling van bloed meer plaats doordat het lichaam geen stollingsfactoren meer aanmaakt.
Na lange tijd stopt eventuele bloeding van hooggelegen wondingangen doordat bloed / vocht naar het laagste punt zakt (hypostase).
Als een infuusingang / drainageopening laaggelegen is (in het gebied van vochtophoping) zal lekkage blijven bestaan. In dit geval is het van belang om de wondingang goed af te sluiten!

Cauterpen

Een insteekplaats kan worden dichtgeschroeid met behulp van een cauterpen.
De cauterpen is een instrument, vergelijkbaar aan het instrument waar men op een operatiekamer bloedvaatjes mee dichtschroeit.

Bij goede toepassing is de wond volledig afgesloten en heeft geen lekkage meer plaats.
Gevaar bestaat echter, dat de sluiting een oppervlakkige sluiting betreft. Deze kan op een later moment opengaan en alsnog voor lekkage zorgen.

Verstandig is om bij een dergelijke afsluiting alsnog een absorptiemat ter bescherming te plaatsen!

Wetenswaardigheid
Na overlijden heeft geen stolling van bloed meer plaats doordat het lichaam geen stollingsfactoren meer aanmaakt.
Na lange tijd stopt eventuele bloeding van hooggelegen wondingangen doordat bloed / vocht naar het laagste punt zakt (hypostase).
Als een infuusingang / drainageopening laaggelegen is (in het gebied van vochtophoping) zal lekkage blijven bestaan. In dit geval is het van belang om de wondingang goed af te sluiten!

Wondlijm

Een verwonding ontstaan door een uit een ader / slagader uitgenomen medische toepassing kan worden gesloten met wondlijm.

Om dit te realiseren moet eventuele aanvoer van bloed worden gestopt, wat men kan realiseren door het vat dicht te drukken. Hiervoor is enige anatomische kennis van belang!
Vervolgens kan (eventueel met een spuitje) wondlijm in de ader / slagader worden gespoten.
Na deze handeling dient het vat te worden dichtgedrukt.
Tijdens het inspuiten van de wondlijm en het dichtdrukken van het van met de wondlijm dient steeds de toevoer van bloed te worden tegengehouden.

Deze toepassing kan goed werken echter, veelal is deze toepassing zeer fragiel. Op een later moment kan mogelijk weer lekkage ontstaan.

Verstandig is om bij een dergelijke afsluiting alsnog een absorptiemat ter bescherming te plaatsen!

Wetenswaardigheid
Na overlijden heeft geen stolling van bloed meer plaats doordat het lichaam geen stollingsfactoren meer aanmaakt.
Na lange tijd stopt eventuele bloeding van hooggelegen wondingangen doordat bloed / vocht naar het laagste punt zakt (hypostase).
Als een infuusingang / drainageopening laaggelegen is (in het gebied van vochtophoping) zal lekkage blijven bestaan. In dit geval is het van belang om de wondingang goed af te sluiten!

Trocar button

Een trocar button is een kleine plug om kleine lichaamsopeningen zoals bloedvaten te sluiten.

Verstandig is om bij afsluitingen met een trocat button alsnog een absorptiemat ter bescherming te plaatsen!

Wetenswaardigheid
Na overlijden heeft geen stolling van bloed meer plaats doordat het lichaam geen stollingsfactoren meer aanmaakt.
Na lange tijd stopt eventuele bloeding van hooggelegen wondingangen doordat bloed / vocht naar het laagste punt zakt (hypostase).
Als een infuusingang / drainageopening laaggelegen is (in het gebied van vochtophoping) zal lekkage blijven bestaan. In dit geval is het van belang om de wondingang goed af te sluiten!

Dikke bleek

Dikke bleek schroeit als het ware een wond dicht.
In geval van verwijdering van een infuus uit een dikke ader of slagader of in geval van verwijdering van een drainagesysteem kan een ontstane wond worden gesloten met dikke bleek.

Om dit te realiseren moet eventuele aanvoer van bloed / vocht worden gestopt, wat men kan realiseren door het vat / kanaal dicht te drukken. Hiervoor is enige anatomische kennis van belang!
Vervolgens kan (eventueel met een spuitje) de dikke bleek in de ader / slagader / drainageopening worden gespoten.
Na deze handeling dient het vat / kanaal te worden gemasseerd, zodat de dikke bleek op de wanden van het vat / kanaal kan inwerken.
Tijdens het inspuiten van de wondlijm en het masseren van het vat met de wondlijm dient steeds de toevoer van bloed / vocht te worden tegengehouden.

Het sluiten van een vat / drainagewond door middel van dikke bleek geeft veelal een fragiele afsluiting.
Verstandig is, om bij een dergelijke afsluiting alsnog een absorptiemat ter bescherming te plaatsen!

Wetenswaardigheid
Na overlijden heeft geen stolling van bloed meer plaats doordat het lichaam geen stollingsfactoren meer aanmaakt.
Na lange tijd stopt eventuele bloeding van hooggelegen wondingangen doordat bloed / vocht naar het laagste punt zakt (hypostase).
Als een infuusingang / drainageopening laaggelegen is (in het gebied van vochtophoping) zal lekkage blijven bestaan. In dit geval is het van belang om de wondingang goed af te sluiten!

Het plaatsen van absorberend materiaal om eventuele lekkage op te vangen

Absorberend matje (celstof matje)

Een absorberend matje dient niet te worden geplaatst om acute lekkage op te vangen. Acute lekkage dient eerst te worden gestopt!
Een Absorberend matje dient aangebracht te worden in geval een eerder gesloten wond alsnog gaat lekken.
De aanwezigheid van een absorberend matje beschermt de kleding van de overledene, het bed en de kist.

Bodybag

In geval sprake is van, of het risico aanwezig is op extreme lekkage dient uit voorzorg een bodybag (lijkhoes) te worden geplaatst!


Protocol overledenenzorg / afleggen / laatste zorg overledene

  1. Inleiding
  1. Veiligheid medewerker(s) bij overledenenzorg
  1. Het doel van de laatste zorg
  1. Mogelijkheden en beperkingen bij overledenenzorg
  1. De uitvaartondernemer
  1. Cultuur en religie bij verzorging overledene
  1. Wanneer mag worden begonnen met de laatste zorg?
  1. Handelingen tussen moment van overlijden en laatste zorg
  1. De nabestaanden (de opdrachtgever) - overledenenzorg / uitvaartzorg
  1. Nabestaanden helpen mee met de laatste zorg
  1. Hygiëne tijdens overledenenzorg
  1. Koelen ter conservering overledene
  1. Wat is nodig bij de laatste zorg?
  1. Advies omtrent laatste zorg overledene
  1. Ontkleden overledene
  1. Wassen overledene
  1. Aandoen van incontinentiemateriaal bij een overledene
  1. Scheren overledene
  1. Neusverzorging overledene
  1. Mondzorg bij een overledene
  1. Overledene en gebitsprothese
  1. Haarverzorging overledene
  1. Nagelverzorging overledene
  1. Wondverzorging en restauratie overledene
  1. Het aankleden van een overledene
  1. Overledene en panty’s, nylon kousen en schoenen
  1. Verzorging lippen overledene
  1. Make-up overledene
  1. Sieraden overledene
  1. Overledene en camoufleren van huidverkleuringen, huidoneffenheden en huiddefecten
  1. Laatste handelingen en opbaren overledene
  1. Sluiten mond overledene
  1. Overledene en lekken uit de mond
  1. Sluiten ogen overledene
  1. Geurvorming overledene
  1. Identificatie overledene
  1. Thanatopraxie / balsemen (embalming)
  1. Overledene en drains, katheters, infuus, ap stoma, up stoma, tracheastoma en maagsonde
    • Handelwijzen en productinformatie
  1. Overledene en medische toepassing met batterij (oa. pacemaker)
  1. Obductie / sectie / inwendige lijkschouw
  1. Overledenenzorg bij donatie
  1. Ter beschikking stelling van de wetenschap
  1. De Hersenbank
  1. Overdracht van kleding van de overledene aan de nabestaanden
  1. Belangrijke wetenswaardigheden voor nabestaanden
  1. Overdracht tussen de verschillende disciplines

© Copyright 2005 - Wiegman Communications www.uitvaart-adresgids.nl / www.overledenenzorgpro.nl